یادداشت پیش‌رو به قلم مهدی ضابطی، فعال صنعت فرش ماشینی نگاشته شده و به بررسی وضعیت این صنعت در سال ۱۴۰۴ می‌پردازد. در این نوشتار، ضمن اشاره به رشد چشمگیر فرش ماشینی در چهار دهه گذشته و جایگاه ایران به‌عنوان یکی از قدرت‌های جهانی این حوزه، به چالش‌های جدی بازار داخلی و صادراتی پرداخته شده و راهکارهایی همچون مدیریت هزینه، نوآوری در طراحی و ایجاد کنسرسیوم‌های صادراتی برای حفظ و تقویت جایگاه صنعت ارائه شده است. در ادامه، متن کامل این یادداشت را می‌خوانید.
چالش‌های جدی و راه‌های بقا برای صنعت فرش ماشینی
فرش ماشینی طی چهار دهه گذشته به یکی از صنایع پیشران در حوزه نساجی تبدیل شده است. امروز بیش از ۹۵۰ واحد تولیدی فعال مشغول به کار هستند. ایران از نظر حجم تولید و کیفیت یکی از قدرت های جهانی این صنعت به شمار می رود، اما سال ۱۴۰۴ برای این صنعت سالی پر از چالش بوده است.
کاهش قدرت خرید خانواده‌ها سبب شده مصرف‌کننده داخلی تمایل کمتری به خرید فرش داشته باشد. افزایش ظرفیت تولید در سال های گذشته و کاهش تقاضا باعث شده رقابت قیمتی تشدید شود. این مسئله حاشیه سود تولید کننده را به شدت کاهش داده است. همچنین بازارهای صادراتی تحت تاثیر تحریم‌ها، مشکلات حمل و نقل، جابجایی پول و رفع تعهدات ارزی، رشد منفی داشته است؛ اما رقبای ما در ترکیه و مصر با تکیه بر شبکه توزیع قوی و قیمت رقابتی سهم بزرگی از بازارهای منطقه را دست گرفته‌اند.
صنعت فرش ماشینی نیازمند حفظ بقا و موقعیت است. اگر تولیدکنندگان بتوانند با مدیریت هزینه‌ها، نوآوری در طراحی محصول و حفظ تمرکز به صورت جمعی (ایجاد کنسرسیوم‌های صادراتی) وارد صادرات شوند حتی در این شرایط سخت نیز می‌توانند به تدریج جایگاه خود را تثبیت و بازارهای جدیدی پیدا کنند.