عبدالرحیم مفیدی، مدیرعامل شهرک صنعتی سلیمان صباحی، با مرور تجربیات چند دهه فعالیت خود در صنعت نساجی و فرش ماشینی، پنجاهمین سالگرد شکلگیری این صنعت را فرصتی برای تأمل بر گذشته و بازاندیشی در مسیر آینده میداند. او در بیان خاطراتی از دهه ۵۰ خورشیدی، از آغاز تولید فرش ماشینی در شرکت راوند یاد میکند: «در همان زمان، برخی تصور میکردند فرش ماشینی رقیب و تهدیدی برای فرش دستباف است. اما امروز میدانیم این صنعت در کنار هنر سنتی فرشبافی، یکی از پایههای اقتصاد منطقه کاشان و آران و بیدگل شده است.»
مفیدی مهمترین ضعف بنیادین صنعت فرش ماشینی را وابستگی به مواد اولیه وارداتی میداند: «بخش عمدهای از الیاف مصرفی—چه جوت، چه پنبه و چه الیاف مصنوعی—از خارج وارد میشود. ما باید به سمت خودکفایی در صنعت ریسندگی برویم. اگر دو کیلو نخ در یک مترمربع فرش استفاده میشود، در عمل سهم زیادی از ارزش افزوده به تولیدکننده خارجی اختصاص مییابد.»
او معتقد است مسیر توسعه، تنها با تولید داخلی مواد اولیه و حرکت به سمت فرشهایی با الیاف بومی قابل تحقق است. همچنین پیشنهاد میدهد که با بازطراحی محصولات صادراتی با مواد در دسترس داخلی، مزیت رقابتی ایجاد شود.
مفیدی از تجربه بازدید از شرکتهای ریسندگی در ترکیه میگوید و این مقایسه را مطرح میکند: «در ایران برای چهار رینگ ریسندگی، ۸ کارگر میگذاریم، اما در ترکیه برای ۲۰ رینگ تنها ۲ کارگر مشغولاند. علت آن آموزش بهتر، تجهیزات مدرنتر، و مواد اولیه یکنواختتر است.»
او همچنین اضافه میکند که کوچک بودن کارخانههای ایرانی یکی از دلایل ناکارآمدی در مصرف انرژی و نیروی انسانی است: «بنگاههای کوچک به ازای هر دستگاه بافندگی، هزینههای ثابتی دارند که در شرکتهای بزرگ تقسیم میشود. افزایش مقیاس، تنها راه بقا در آینده خواهد بود.»
در پاسخ به ایده ادغام شرکتهای کوچک برای ارتقای مقیاس تولید، مفیدی صراحتاً به یک چالش فرهنگی اشاره میکند: «در بسیاری موارد، شرکتهای خانوادگی با انشعاباتی مواجهاند که همکاری بین برادران هم ممکن نیست. وقتی در قیمتگذاری صادرات به توافق نمیرسیم، چطور انتظار داریم ده شرکت با هم شریک شوند؟»
او تأکید میکند که آینده از آنِ شرکتهایی با مقیاس بزرگتر، خطوط تولید پیشرفتهتر و بهرهوری بالاتر است. یکی از دغدغههای اصلی مفیدی، محدودیت توسعه صنعتی منطقه بهدلیل وجود طاغزارها است. او با انتقاد از تصمیمگیران خارج از منطقه میگوید: «در تهران یا اصفهان نشستهاند و طاغزارها را با جنگلهای شمال اشتباه گرفتهاند. این درختها نهتنها جلوی توسعه را گرفتهاند، بلکه مأمن موشها و عامل بیماریهایی نظیر سالکاند.»
مفیدی تاکید میکند که شهرک صنعتی سلیمان صباحی آماده است برای توسعه زمینهای صنعتی، چهار برابر پوشش گیاهی فعلی را در نقاط مناسب دیگر ایجاد کند و حتی اقداماتی فراتر از استانداردهای محیطزیستی و بهداشتی انجام دهد.
در بخش پایانی، مفیدی از تجربه موفق شهرک سلیمان صباحی میگوید: «ما هیچگونه کمک دولتی نگرفتیم. زیرساختهایی مانند برق، گاز، آب، جدولگذاری، آسفالت و پست برق را با هزینه سرمایهگذاران ایجاد کردیم. اگر دخالتهای زائد دولتی نباشد، بخش خصوصی میتواند پیشتاز توسعه باشد.»